Martwa dolina to piąta książka Franka Westermana, która ukazała się w Polsce. Autor odwołuje się do wydarzeń, które miały miejsce w Kamerunie i w wyniku których życie straciły setki osób.
Na skrzydełku książki znajdziemy informacje, że seria reporterska wydawana przez Dowody na istnienie zawiera książki uznanych autorów, jak i debiutantów. Książki z Polski i ze świata. O tym, co nas dziwi, co boli, czego ie rozumiemy, o czym nie mamy pojęcia, choć wydarzyło się tuż obok – lub na drugim końcu świata, na który nigdy nie dotrzemy.
Rozpoczynając lekturę Martwej doliny na myśl przyszła mi seria Jutro autorstwa australijskiego pisarza Johna Marsdena. To dosyć luźne skojarzenie, gdyż tam grupa nastolatków wróciła po pikniku do miasta, w którym nie zastała dorosłych. Przepadli. W przypadku Martwej doliny w niejasnych okolicznościach życie straciło prawie 2 tysiące osób. Zagadkową śmierć postanowił zbadać i wyjaśnić Frank Westerman.
W Martwej dolinie zostaje postawione pytanie, co tak naprawdę się wydarzyło, a sama książka stanowi niejako próbę odpowiedzi na nie. Autor zabiera nas do Kamerunu, gdzie coś zabiło prawie całą ludność w niewielkiej dolinie, zabiło zwierzęta a równocześnie nie pojawiły się żadne zniszczenia. Westerman bardzo gruntownie bada ten temat próbując go pokazać z różnych aspektów i z różnych perspektyw. Równocześnie nie ocenia i nie wyciąga pochopnych wniosków. Wydarzenia z 1986 roku konfrontuje z wiedzą naukową, ludowymi wierzeniami czy mitami. Próbuje racjonalnie wytłumaczyć tę katastrofę, z którą mieszkańcy się już „oswoili”, i której często przypisują nadmierne znaczenie.
Katastrofa w Nyos została przez autora rozłożona na czynniki pierwsze. Dokonał tego nie tylko poprzez zbadanie materiałów źródłowych, ale przede wszystkim przez rozmowę z mieszkańcami, duchownymi czy samymi ofiarami katastrofy, którym cudem udało się uniknąć śmierci. Książka podzielona jest na trzy części. Pierwsza z nich pokazuje wyścig naukowców do poznania prawdy. Równocześnie jest też obrazem jak cienka staje się granica pomiędzy podawaniem faktów a manipulacją. Dwie kolejne części to opowieści o mitach, które zaczęły powstawać po tragedii.
Z drugiej strony Martwa dolina to obraz walki z traumą, ze śmiercią i bezradnością. Pokazuje, jak mało możemy zrobić w obliczu katastrofy, zwłaszcza takiej, która nie do końca jest dla nas zrozumiała. Westerman napisał solidny i dobry reportaż, od którego trudno się oderwać. Połączył ze sobą przeszłość z legendami, różnymi religiami i faktami a wszystko to zrobił z wyczuciem.
